صبح دیروز، نشست امضای تفاهم‌نامه همکاری میان اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا) و انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران با محوریت موضوع «ارائه خدمات معاضدت قضائی به خبرنگاران و روزنامه‌نگاران» برگزار شد. در مراسم امضای این تفاهم‌نامه از نیلوفر حامدی، خبرنگار روزنامه شرق و الهه محمدی، خبرنگار روزنامه هم‌میهن که بیش از یک سال از بازداشت موقت آنها گذشته است، یاد شد.
فاطمه زارع، روزنامه شرق: صبح دیروز، نشست امضای تفاهم‌نامه همکاری میان اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا) و انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران با محوریت موضوع «ارائه خدمات معاضدت قضائی به خبرنگاران و روزنامه‌نگاران» برگزار شد. در مراسم امضای این تفاهم‌نامه از نیلوفر حامدی، خبرنگار روزنامه شرق و الهه محمدی، خبرنگار روزنامه هم‌میهن که بیش از یک سال از بازداشت موقت آنها گذشته است، یاد شد. این تفاهم‌نامه در راستای حمایت از گردش آزاد اطلاعات و شفافیت رسانه امضا شد و ابراز امیدواری شد تا با استمرار در اجرا بتواند نقش خود را به خوبی در جهت معاضدت قضائی به کنشگران حوزه رسانه ایفا کند. در مراسم امضای این تفاهم‌نامه که بر دو پایه ارائه خدمات حقوقی و آموزشی استوار است، جعفر کوشا، رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری، فیاض زاهد، تاریخ‌پژوه و فعال سیاسی، حمید ضیایی‌پرور، روزنامه‌نگار و عضو انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران، اکبر منتجبی، سردبیر روزنامه سازندگی و جمعی از اعضای کانون وکلا، انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران و روزنامه‌نگاران حضور داشتند.
جلوی سنگ‌اندازی سازمان‌ها را بگیرید
در این نشست، حمید ضیایی‌پرور، روزنامه‌نگار و عضو انجمن روزنامه‌نگاران تهران، با اشاره به قانون سختی شغل روزنامه‌نگاری گفت: «شغل روزنامه‌نگاری بر اساس قانون مصوب سال ۱۳۸۵ سخت و زیان‌آور شناخته شده است، اما در فرایند تشخیص رسیدگی به مصادیق سختی این شغل سازمان‌های درگیر از‌جمله تأمین اجتماعی و وزارت کار سنگ‌اندازی می‌کنند و خبرنگاران به‌ویژه خبرنگاران استان‌ها از حقوق اصلی خود محروم می‌مانند». ضیایی‌پرور با اشاره به طولانی‌شدن زمان بازنشستگی خودش از شغل روزنامه‌نگاری یکی از محورهای اصلی این تفاهم‌نامه و همکاری را پیشنهاد داد: «فرایند بازنشستگی شغلی من که دایره روابط گسترده‌ای هم داشتم، بیش از سه سال طول کشید. لذا از همین موضوع وام می‌گیرم و می‌گویم به عقیده من یکی از محورهای اصلی تفاهم‌نامه بین اسکودا و انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران می‌تواند رفع مشکلات حقوقی روزنامه‌نگاران در رویارویی با اداره کار، تأمین اجتماعی و دیوان عدالت اداری باشد». این روزنامه‌نگار و عضو انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران با اشاره به ماده ۴ قانون مطبوعات از حقوق فراموش‌شده رسانه‌ها گفت: «طبق قانون هیچ مقام دولتی و غیردولتی‌ای حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقاله‌ای در‌صدد اعمال فشار بر مطبوعات برآید یا به سانسور و کنترل نشریات مبادرت کند. ولی در این سال‌ها این ماده قانونی مطبوعات اجرائی نشده و حتی در مواردی برعکس هم شده است؛ به طوری که رسانه برای حق مسلم خود در جهت دریافت و نشر اطلاعات دچار محدودیت شده است و حتی اعزام خبرنگار به حوزه خبری که الفبای کار رسانه بوده موجب بازداشت وی می‌شود».
پویایی جامعه مهم است
در بخش دیگری از این نشست، فیاض زاهد، فعال سیاسی و تاریخ‌پژوه که معتقد است یکی از ارکان پویایی جامعه، پویایی نهادهای مدنی آن است، بیان کرد: «بارها گفته‌ام که من مخالف اقدامات انقلابی هستم. در کتاب دولت و انقلاب پیش از سال ۸۸ گفته بودم که شما از خیابان به رستگاری نمی‌رسید اما معتقدم جامعه باید پویا و زنده باشد. پویایی و زنده‌بودن جامعه بر اساس تجربه‌های مهم بشر و تقویت نهاد مدنی و اتفاقا استمرار، پیگیری و صبوری محقق می‌شود. اگر با صبوری و استمرار بتوانیم نهادی را قدرتمند کنیم برای همیشه در تاریخ می‌ماند، اما آنچه با موجی می‌آید با موجی هم خواهد رفت».
زاهد همچنین این همکاری را مبارک خواند و گفت که رهبران بزرگ بشری در دنیا حقوق‌دانان بودند و در کنار مطبوعات همیشه نقش مهمی در ایجاد تحولات جامعه داشتند.
شمشیر قانون بر گردن آدم‌های اشتباهی
صالح نقره‌کار، وکیل پایه‌یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز، افراد حاضر در جلسه را چهره‌های تاوان‌داده از عشق به ایران خواند و گفت: «چهره‌های این جلسه عاشقان مردم‌اند که تاوان داده یا هزینه پرداخت کرده‌اند و در یک کار سخت فعالیت می‌کنند. ما اینجاییم تا وکیل دادگستری فقط وکیل در محکمه نباشد و درد شهروندان را درک کند. وکیل باید داعیه رسالت اجتماعی و ادای مسئولیت اجتماعی در سر داشته باشد. همچنین حق رسانه و حق کنشگری در سپهر حمایت قوه اجرائی و قضائی کشور قرار بگیرد».
او در ادامه شرط تحقق این امر را دو اقدام مهم هم‌زمان هر دو نهاد خواند و توضیح داد: «اولین اقدام جنبه حمایتی دارد که شامل مشاوره حقوقی و وکالت فرد است. دومین اقدام توانمندسازی است که لازم است طی آن رسانه و روزنامه‌نگار به حقوق خود آشنا شوند. برای همین امیدواریم با همکاری انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران برای توانمندسازی کنشگران رسانه کارگاه‌های آموزشی حقوق برگزار کنیم». نقره‌کار در پایان آرزو کرد شمشیر بران قانون بر گردن کسانی که باید قرار گیرد و گفت: «ما نقش قابل‌توجهی در توسعه ایران داریم و کنار هم بودنمان شرایط بهتری برای ارتقای فراهم خواهد کرد». او افزود: «امیدوارم این تفاهم‌نامه جنبه اجرائی و عملی مستمر داشته باشد و حاصل این تفاهم‌نامه این باشد که هیچ خبرنگاری به خاطر کار حرفه‌ای خود زندان نرود و حاکمیت قانون، شمشیر بران بر گردن کسانی باشد که باعث فساد در کشور می‌شوند و جلوی جریان آزاد اطلاعات را می‌گیرند و به حقوق بشر صدمه می‌زنند».
روزنامه‌نگار متهم بالقوه است؟!
اکبر منتجبی، روزنامه‌نگار و سردبیر روزنامه سازندگی و رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران نیز از رابطه همیشه خوب وکلا و روزنامه‌نگاران گفت و سپس با گلایه از سیستم حاکم بر کشور افزود: «وکلا و روزنامه‌نگاران همیشه رابطه دوستانه داشتند. متأسفانه روزنامه‌نگاری شغلی است که بخشی از آن با زندان سر‌و‌کار دارد؛ چون با سیستمی طرف هستیم که همچنان نگاه مثبت به این حرفه ندارد و حتی هنوز افرادی هستند که روزنامه‌نگار را متهم بالقوه می‌بینند. این تا جایی پیش می‌رود که ممکن است حتی کینه‌های شخصی افراد در این موضوع تبلور پیدا کند و منجر به صدور رأی‌های غیرمنصفانه مثل صدور حکم توقیف رسانه یا بازداشت خبرنگاران شود».
او در پایان با اشاره به ناآشنایی برخی از روزنامه‌نگاران با مسائل حقوقی گفت که این ناآشنایی می‌تواند در کلام یا نوشتار علیه خود روزنامه‌نگار استفاده شود؛ بنابراین پیوند این دو نهاد پیوند خوش‌یمنی است.
به نهادهای مستقل نیاز داریم
جعفر کوشا، رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران ضمن اینکه این تفاهم‌نامه را مبارک خواند، گفت: «امروز روز مبارکی برای اسکودا است؛ چراکه رسالت اجتماعی خود را در قبال دفاع از آزادی بیان به جا می‌آورد». کوشا دو رکن اصلی استقلال و شفافیت را اصولی محترم و از عوامل پیشرو در جامعه خواند و گفت: «رسالت ما تربیت افرادی است که داعیه استقلال دارند؛ چراکه اگر یک وکیل بخواهد به کار خود بپردازد، اندوخته مالی بسیار دارد، ولی معنوی خیر. لازم است ما انسان‌های آزاد و آزادی‌خواه را برای جامعه تربیت کنیم. نکته اصلی و اساسی بحث این است که وقتی می‌گوییم رسانه رکن چهارم دموکراسی است، فرض بر این است که در جامعه دموکراسی وجود داشته باشد تا رسانه رکن چهارم آن تلقی شود. وقتی مظروف نباشد، ظرف معنی ندارد. لذا در این شرایط بیش از هر چیز ما به رسانه مستقل، روزنامه‌نگار مستقل، وکیل مستقل و نهادهای مستقل نیاز داریم. آبیاری درخت استقلال هم فقط با دفاعیه خوب، خون و زندان، محدودیت و محرومیت انجام می‌شود. آدم نمی‌تواند برای استقلال هزینه ندهد. همه این تهدید و تحقیر و توهین‌ها برای پذیرفتن استقلال است وگرنه ناله نمی‌کنیم و معترض نیستیم». کوشا با اشاره به رکن شفافیت افزود: «اگر ما به دنبال شفافیت هستیم، اول باید خودمان شفاف باشیم. خبرنگار، روزنامه‌نگار، وکیل و نهادی که خودش شفاف نباشد، نمی‌تواند شفافیت را به وجود بیاورد. رسانه و نهاد مستقل به عنوان قوه چهارم و حلقه اتصال حاکمیت و مردم باید ایستادگی کند».
رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری در ادامه بر لزوم حمایت روزنامه‌نگاران تأکید کرد: «وقتی خبرنگار در خبررسانی خود با صداقت در جهت تنویر افکار کار می‌کند، باید حمایت شود. البته خبرنگار نیز اولا باید حرمت انسان‌ها و کرامت ذاتی آنها را در نظر گیرد و ثانیا قلم خودش را به عنوان قلم شفاف‌سازی محترم بداند. در این شرایط ما نیز پشت او هستیم. دفاع از حق، تکلیف ما و رسالت تاریخی ماست. خبرنگاران اسکودا را خانه خود بدانند، آنها می‌توانند برای دفاع از حقوق خود از ما کمک بگیرند».
اگرچه پیش از این و به‌ویژه در یک سال گذشته همدلی و همراهی روزنامه‌نگاران و وکلا بیش از همیشه نمایان بود اما امید است با امضای این تفاهم‌نامه، روزنامه‌نگاران بیش از پیش در مسیر کار حرفه‌ای خود از عناوین اتهامی و غیرقابل اثبات مصون بمانند.
